Podstawowym celem wdrożenia miejskiego systemu monitoringu jakości powietrza na terenie miasta jest podniesienie świadomości ekologicznej i kreowanie proekologicznych postaw obywatelskich mieszkańców miasta. Informacje zawarte na portalu mają rozszerzyć wiedzę mieszkańców o zjawiskach smogowych, przyczynach ich powstawania, przebiegu oraz wpływie na zdrowie osób narażonych na wysokie stężenia zanieczyszczeń.
System monitoringu jakości powietrza ma ułatwić podejmowanie decyzji dotyczących działań na rzecz zapewnienia poprawy jakości powietrza poprzez wskazanie obszarów najbardziej eksponowanych na zanieczyszczenia.
System monitoringu obejmuje 10 stacji pomiarowych rozmieszczonych na terenie miasta, których wyniki są prezentowane na bieżąco na stronie internetowej oraz w aplikacji mobilnej
Aktualnie system monitoringu obejmuje pomiary stężeń pyłu zawieszonego PM10 i PM2.5
Pył zawieszony PM10 zawiera cząstki o średnicy aerodynamicznej mniejszej niż 10 µm, natomiast pył zawieszony PM2.5 odpowiednio poniżej 2,5 µm.
Pył zawieszony to mieszanina cząstek stałych i ciekłych zawieszonych w powietrzu. Mogą to być zarówno cząstki substancji organicznych jak i nieorganicznych. W ich skład wchodzą różnorodne substancje toksyczne, które są szkodliwe dla naszego zdrowia, w tym: węglowodory aromatyczne (benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany.
Negatywne oddziaływanie pyłów na organizm człowieka zależy od średnicy cząstek pyłów i jego składu.
Skutki wdychania szkodliwych substancji mogą być różne. Często są to: kaszel, trudności z oddychaniem, duszności. To dolegliwości doraźne, jednak skutki oddychania zanieczyszczonym powietrzem mogą być dużo bardziej dotkliwe. Poprzez wprowadzanie do organizmu zanieczyszczeń narażamy się na alergię, astmę czy zapalenie spojówek. Drobne frakcje pyłów mogą przedostawać się do krwioobiegu, co z czasem skutkuje chorobami serca. Oddychanie zanieczyszczonym powietrzem jest również uważane za przyczynę zachorowań na nowotwory. Osobami szczególnie narażonymi na niekorzystne skutki wdychania pyłu PM10 i PM2.5 są dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze.
Zgodnie z polskimi regulacjami prawnymi, dopuszczalny poziom średniodobowego stężenia pyłu PM10 w powietrzu to 50 µg/m3 i nie może być on przekraczany przez więcej niż 35 dni w roku. Dopuszczalne stężenie średnioroczne to 40 µg/m3 . Kiedy poziom średniodobowego stężenia pyłu jest większy niż 200 µg/m3 wówczas mówimy o przekroczeniu poziomu informowania, a przy wartości średniodobowego stężenia pyłu większej niż 300 µg/m3 mamy do czynienia z przekroczeniem poziomu alarmowego.
W przypadku wystąpienia sytuacji smogowej i przekroczenia poziomu informowania dla pyłu PM10 w powietrzu (200 µg/m3), w celu zmniejszenia narażenia na wysokie stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, małym dzieciom, kobietom w ciąży, osobom starszym oraz osobom z chorobami serca lub układu oddechowego, zaleca się ograniczenie przebywania poza budynkami. Dorosłym bez kłopotów ze zdrowiem zaleca się powstrzymanie się od aktywności fizycznej na otwartym powietrzu.
W przypadku wystąpienia przekroczenia poziomu alarmowego dla pyłu PM10 (300 µg/m3), ze względu na bardzo wysokie stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, zaleca się ograniczenie przebywania poza budynkami do niezbędnego minimum.
W prezentacji wyników pomiarów systemu monitoringu wykorzystano klasy jakości powietrza zaproponowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska do prezentacji 1-godzinnych niezweryfikowanych pomiarów stężeń pyłów zawieszonych
Rekomendowane przez GIOŚ działania dla klas jakości powietrza.
|
Klasa jakości powietrza |
PM10 [µg/m3] |
PM2.5 [µg/m3] |
Informacja zdrowotna |
|
Bardzo dobry |
0 - 20 |
0 - 13 |
Jakość powietrza jest bardzo dobra, zanieczyszczenie powietrza nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, warunki bardzo sprzyjające do wszelkich aktywności na wolnym powietrzu, bez ograniczeń. |
|
Dobry |
20,1 - 50 |
13,1 - 35 |
Jakość powietrza jest zadowalająca, zanieczyszczenie powietrza powoduje brak lub niskie ryzyko zagrożenia dla zdrowia. Można przebywać na wolnym powietrzu i wykonywać dowolną aktywność, bez ograniczeń. |
|
Umiarkowany |
50,1 - 80 |
35,1 - 55 |
Jakość powietrza jest akceptowalna. Warunki umiarkowane do aktywności na wolnym powietrzu. Zanieczyszczenie powietrza może stanowić zagrożenie dla zdrowia w szczególnych przypadkach (dla osób chorych, osób starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci). |
|
Dostateczny |
80,1 - 110 |
55,1 - 75 |
Jakość powietrza jest dostateczna, zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla zdrowia (szczególnie dla osób chorych, starszych, kobiet w ciąży oraz małych dzieci) oraz może mieć negatywne skutki zdrowotne. Należy rozważyć ograniczenie (skrócenie lub rozłożenie w czasie) aktywności na wolnym powietrzu, szczególnie jeśli ta aktywność wymaga długotrwałego lub wzmożonego wysiłku fizycznego. |
|
Zły |
110,1 - 150 |
75,1 - 110 |
Jakość powietrza jest zła, osoby chore, starsze, kobiety w ciąży oraz małe dzieci powinny unikać przebywania na wolnym powietrzu. Pozostała populacja powinna ograniczyć do minimum wszelką aktywność fizyczną na wolnym powietrzu - szczególnie wymagającą długotrwałego lub wzmożonego wysiłku fizycznego. |
|
Bardzo zły |
> 150 |
> 110 |
Jakość powietrza jest bardzo zła i ma negatywny wpływ na zdrowie. Osoby chore, starsze, kobiety w ciąży oraz małe dzieci powinny bezwzględnie unikać przebywania na wolnym powietrzu. Pozostała populacja powinna ograniczyć przebywanie na wolnym powietrzu do niezbędnego minimum. Wszelkie aktywności fizyczne na zewnątrz są odradzane. Długotrwała ekspozycja na działanie substancji znajdujących się w powietrzu zwiększa ryzyko wystąpienia zmian m.in. w układzie oddechowym, naczyniowo-sercowym oraz odpornościowym. |
